7 Adımda Endüstriyel Tasarım Başvurusu ve Tescili Nasıl Yaplır?

Endüstriyel tasarım, ürünlerin görünümünü şekillendiren yaratıcı sürecin temelidir. Günümüzün rekabetçi iş dünyasında, tasarım başvurusu ve tescili özgün tasarımların korunması, şirketlerin pazar paylarını korumaları ve büyütmeleri için kritik öneme sahiptir. Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, 1992’den beri edindiğimiz deneyimle, size bu karmaşık süreci anlaşılır kılmayı hedefliyoruz.

Konu Başlıkları

Endüstriyel Tasarım Başvurusu ve Tescili: 7 Adımda Eksiksiz Rehber

Endüstriyel tasarım, ürünlerin dış görünüşünü oluşturan çizgi, şekil, renk ve süslemeler gibi estetik unsurların korunmasını sağlar. Türkiye’de endüstriyel tasarım tescili, tasarım sahiplerine hukuki koruma ve münhasır haklar tanıyarak, tasarımlarının izinsiz kullanımı ve taklit edilmesini engeller.

Endüstriyel Tasarım Nedir ve Neden Tescil Ettirilmelidir?

Endüstriyel tasarım, bir ürünün estetik özelliklerini ifade eder. Bu tasarımlar; otomotiv, tekstil, mobilya, elektronik gibi birçok sektörde kullanılabilir. Tasarımın tescil edilmesi, sahibine şu avantajları sağlar:

• Tasarımın hukuki olarak korunması,
• İzinsiz kopyalama ve taklitlere karşı yasal yaptırım hakkı,
• Pazar payının korunması ve marka değerinin artırılması,
• Yatırımcılar ve iş ortakları nezdinde güvenilirlik sağlanması.

Tescil edilmemiş tasarımlar, rakipler tarafından kolayca kopyalanabilir ve bu da ekonomik kayıplara yol açabilir.

Endüstriyel Tasarım Tanımı

Endüstriyel tasarım, bir ürünün veya onun bir parçasının çizgi, şekil, renk, biçim, doku, malzemenin esnekliği veya süslemesi gibi insan duyuları ile algılanabilen çeşitli unsur ve özelliklerinin oluşturduğu bütünü ifade eder. Bu tasarımlar, ürünlerin estetik değerini artırırken, aynı zamanda işlevselliklerini de geliştirmeyi amaçlar.

Endüstriyel Tasarım Tescilinin Önemi

Endüstriyel tasarım tescili, tasarımcıların ve şirketlerin fikri mülkiyet haklarını koruma altına almanın en etkili yollarından biridir. Tescil ile birlikte:

1. Tasarımınızın kopyalanmasını önlersiniz.
2. Yasal olarak tasarımınızı kullanma, satma ve lisanslama hakkına sahip olursunuz.
3. Piyasada rekabet avantajı elde edersiniz.
4. Yatırımcılar ve potansiyel iş ortakları nezdinde güvenilirliğinizi artırırsınız.

Türkiye’de Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci

1. Başvuru Hazırlığı

Başvuru sahibi, tasarımını net şekilde gösteren çizimler veya fotoğraflar hazırlamalıdır. Bu görseller 300 dpi çözünürlükte ve 8×8 cm ölçülerinde olmalıdır. Ayrıca tasarımın kısa bir açıklaması ve başvuru sahibinin kimlik bilgileri eksiksiz sunulmalıdır. Eğer vekil aracılığıyla başvuru yapılacaksa, vekaletname de dosyaya eklenmelidir.

2. Başvurunun Yapılması

Endüstriyel tasarım başvuruları, Türk Patent ve Marka Kurumu’nun (TPE) elektronik başvuru sistemi EPATS üzerinden çevrimiçi olarak yapılır. Başvuru formu doğru ve eksiksiz doldurulmalı, gerekli belgeler sisteme yüklenmelidir.

3. İnceleme Süreci

TPE, başvuruyu şekli ve yenilik açısından inceler. Tasarımın daha önce tescil edilip edilmediği, ayırt edici özellik taşıyıp taşımadığı değerlendirilir. İnceleme olumlu sonuçlanırsa tasarım Resmi Tasarım Bülteni’nde yayımlanır ve üçüncü şahısların itirazları için 3 aylık süre başlar.

4. İtiraz ve Sonuçlandırma

Yayınlanan tasarıma itiraz gelmezse veya itirazlar reddedilirse, tasarım tescil edilir ve tasarım sahibine tescil belgesi verilir. Bu belge, tasarımın resmi koruma altına alındığını gösterir.

Endüstriyel Tasarım Tescili İçin 7 Adım

1. Tasarımınızın Özgünlüğünü Doğrulayın

Tescil başvurusu yapmadan önce, tasarımınızın yeni ve ayırt edici nitelikte olduğundan emin olun. Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) veri tabanında benzer tasarımları araştırın.

2. Başvuru Belgelerini Hazırlayın

Başvuru için gerekli belgeler şunlardır:

• Başvuru formu
• Tasarımın görsel anlatımı (fotoğraf veya çizim)
• Tasarımın kullanım alanını ve özelliklerini anlatan tarifname
• Başvuru ücretinin ödendiğine dair belge

3. Başvurunuzu TÜRKPATENT’e İletin

Başvurunuzu online olarak e-Devlet üzerinden veya TÜRKPATENT’in fiziksel ofislerine şahsen yapabilirsiniz.

4. Şekli İnceleme Sürecini Takip Edin

TÜRKPATENT, başvurunuzu şekli açıdan inceler. Eksiklik tespit edilirse, tamamlamanız için size 3 aylık süre verilir.

5. Yayın ve İtiraz Sürecini Gözlemleyin

Başvurunuz, Resmi Endüstriyel Tasarımlar Bülteni’nde yayımlanır. Bu aşamada, üçüncü kişiler 3 ay içinde itiraz edebilir.

6. Tescil Belgenizi Alın

İtiraz olmaması veya itirazların reddedilmesi durumunda, tasarımınız tescil edilir ve size tescil belgesi verilir.

7. Tasarım Hakkınızı Koruyun ve Yönetin

Tescil tarihinden itibaren 5 yıl geçerli olan koruma sürenizi, 5’er yıllık dönemler halinde yenileyerek toplamda 25 yıla kadar uzatabilirsiniz.

Endüstriyel Tasarım Tescilinde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Yenilik ve Ayırt Edicilik: Tasarımınızın tescil edilebilmesi için yeni ve ayırt edici nitelikte olması gerekir. Daha önce kamuya sunulmamış veya bilinen tasarımlardan önemli ölçüde farklılık göstermesi önemlidir.
2. Gizlilik: Başvuru öncesinde tasarımınızı kamuya açıklamaktan kaçının. Türk hukukunda 12 aylık “grace period” süresi tanınmış olsa da, uluslararası başvurularda sorun yaşamamak için gizliliğe özen gösterin.
3. Çoklu Başvuru İmkanı: Bir başvuru ile birden fazla tasarım için tescil talep edebilirsiniz. Bu, maliyet ve zaman açısından avantaj sağlar.
4. Uluslararası Koruma: Tasarımınızı yurt dışında da koruma altına almak istiyorsanız, Lahey Anlaşması kapsamında uluslararası başvuru yapabilir veya hedef ülkelerde bireysel başvurularda bulunabilirsiniz.
5. Sınıflandırma: Tasarımınızın hangi ürün sınıfına girdiğini doğru belirlemeniz önemlidir. Locarno Sınıflandırması’na göre yapılan bu belirleme, koruma kapsamınızı etkiler.
6. Portföy Yönetimi: Tasarım tescillerinizi düzenli olarak gözden geçirin. Hangi tasarımların yenilenmesi gerektiğini, hangilerinin artık ticari değerini yitirdiğini değerlendirin.
7. Hak İhlallerine Karşı Uyanık Olun: Pazarı düzenli olarak takip edin ve tasarım hakkınızın ihlal edilip edilmediğini kontrol edin. İhlal durumunda hızlı ve kararlı bir şekilde harekete geçin.

Endüstriyel Tasarım Tescili Nedir?

Endüstriyel tasarım, bir ürünün dış görünüşünü oluşturan şekil, renk, doku ve malzeme gibi unsurları kapsar. Tasarım tescili, bu tasarımın korunmasını sağlamak amacıyla TÜRKPATENT’e yapılan resmi bir başvurudur.

Tescil, tasarım sahibine yalnızca tasarımının korunması değil, aynı zamanda ticari avantajlar da sunar. Tescilli bir tasarım, rakiplerin taklit etmesini engelleyerek, tasarım sahibinin pazar payını artırmasına yardımcı olur.

Neden Endüstriyel Tasarım Tescili Yapmalıyız?

1. Koruma Sağlar: Tescil edilmemiş bir tasarım, başkaları tarafından kolayca taklit edilebilir. Tescil ile tasarımınızın hukuki olarak korunmasını sağlarsınız.
2. Rekabet Avantajı: Tasarım tescili, işletmenizin rakiplerinden ayırt edilmesini sağlar. Özgün bir tasarıma sahip olmak, pazarda daha fazla dikkat çeker.
3. Ticari Değer: Tescilli tasarımlar, şirketin değerini artırır ve potansiyel alıcılar veya yatırımcılar için çekici hale gelir.
4. Hukuki Haklar: Tasarım tescili ile birlikte, tasarımınızın izinsiz kullanımını engelleme hakkına sahip olursunuz. Bu durum, olası hukuki sorunların önüne geçer.

Endüstriyel Tasarım Tescil Süreci

Endüstriyel tasarım tescil süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:

1. Başvuru Hazırlığı: İlk olarak, tescil edilmek istenen tasarımın tüm detaylarıyla birlikte hazırlanması gerekir. Bu aşamada gerekli belgeler arasında başvuru formu, tasarımı gösteren görseller ve başvuru ücreti dekontu bulunur.
2. Başvuru Yapılması: Başvuru, TÜRKPATENT’e yapılır. Başvurular elektronik ortamda gerçekleştirilebilir.
3. İnceleme Süreci: Başvuru yapıldıktan sonra, TÜRKPATENT tarafından yapılan inceleme süreci ortalama 3-4 ay sürmektedir. Bu süreçte tasarımın yenilikçi olup olmadığı değerlendirilir.
4. Tescil Belgesi Alımı: İnceleme sonucunda olumlu bir karar çıkarsa, tasarım tescil belgesi verilir. Bu belge ile birlikte tasarımınız resmi olarak korunmaya alınır.
5. Yenileme İşlemleri: Tescil belgesi 5 yıl süreyle geçerlidir ve her 5 yılda bir yenilenmesi gerekmektedir.

Hangi Tasarımlar Tescillenebilir?

Endüstriyel tasarım tescili için bazı kriterler bulunmaktadır:

• Tasarımın sanayiye uygun olması,
• Yenilikçi ve özgün olması,
• Diğer tasarımlar arasında ayırt edici özelliklere sahip olması gerekmektedir.

Tasarım tescili kapsamına giren ürünler arasında üç boyutlu nesneler (örneğin şişeler) ve iki boyutlu desenler bulunmaktadır. Ancak edebi eserler veya yazılım çalışmaları gibi bazı alanlar bu kapsam dışında kalmaktadır.

Tescil Sonrası Haklar ve Yükümlülükler

Endüstriyel tasarım tescili, hak sahibine geniş yetkiler tanır ancak bazı yükümlülükler de getirir. Bu haklar ve yükümlülüklerin doğru anlaşılması, tasarım korumasından maksimum fayda sağlanması için gereklidir.

Hak Sahibinin Yetkileri

Tescilli tasarım sahibi, aşağıdaki münhasır haklara sahiptir:

Kullanım Hakkı: Tasarımı ticari amaçla kullanma, üretme, satma, ithal etme ve ihraç etme konularında münhasır hakka sahiptir. Bu hak, tasarımın uygulandığı ürünler ve benzer genel izlenim uyandıran ürünleri kapsar.

Lisans Verme Hakkı: Tasarım sahibi, üçüncü kişilere lisans vererek tasarımının kullanımına izin verebilir. Lisans anlaşmaları, ek gelir kaynağı yaratmanın yanı sıra tasarımın pazar penetrasyonunu artırır.

Devir Hakkı: Tasarım hakları kısmen veya tamamen devredilebildiği gibi, miras yoluyla da intikal edebilir. Devir işlemleri TÜRKPATENT’e bildirilmeli ve sicile tescil ettirilmelidir.

İhlal Durumunda Başvurulacak Yollar

Tasarım hakkının ihlal edilmesi durumunda hak sahibi çeşitli hukuki yollara başvurabilir:

Hukuk Mahkemesi Davası: İhlal eden kişi veya kuruluşa karşı durdurma, el koyma ve tazminat davası açılabilir. Fikri mülkiyet mahkemeleri bu tür davalarda özel yetkiye sahiptir.

Ceza Davası: Kasten işlenen ihlaller ceza hukuku açısından da suç teşkil eder. Savcılığa suç duyurusunda bulunularak cezai yaptırım talep edilebilir.

Gümrük Tedbiri: İthalat yoluyla gerçekleştirilen ihlallere karşı gümrük idarelerinden koruma tedbiri talep edilebilir. Bu tedbir, sahte ürünlerin piyasaya girişini engeller.

Yenileme İşlemleri

Endüstriyel tasarım koruması ilk etapta 5 yıl süreyle verilir. Bu süre 4 kez 5’er yıl uzatılarak toplam 25 yıla kadar çıkarılabilir. Yenileme işlemleri için:

• Koruma süresinin bitiminden önce başvuru yapılmalıdır
• Yenileme ücreti ödenmelidir (2024 yılı itibariyle 810 TL)
• Geç yenileme için 6 aylık ek süre tanınır (ek ücret karşılığında)

Uluslararası Koruma ve Haga Anlaşması

Türkiye’de tescil edilen endüstriyel tasarımların yurtdışında da korunması için çeşitli yollar mevcuttur. Bu süreçte en yaygın kullanılan yöntem Haga Anlaşması sistemidir.

Haga Anlaşması Avantajları

Haga Anlaşması, Dünya Fikri Mülkiyet Örgütü (WIPO) tarafından yönetilen uluslararası bir sistemdir. Bu sistem:

• Tek başvuruyla 94 ülkede koruma sağlar
• Maliyet ve zaman tasarrufu sunar
• Merkezi yönetim kolaylığı sağlar
• Yenileme işlemlerini basitleştirir

Rüçhan Hakkı ve Paris Sözleşmesi

Paris Sözleşmesi kapsamında, Türkiye’de yapılan ilk başvurudan itibaren 6 ay içinde diğer sözleşmeci ülkelerde yapılacak başvurular için rüçhan hakkı tanınır. Bu hak:

• İlk başvuru tarihinin korunmasını sağlar
• Ara dönemde ortaya çıkan engelleyici durumları etkisiz kılar
• Stratejik avantaj sağlar

Sektörel Uygulamalar ve Özel Durumlar

Endüstriyel tasarım koruması, farklı sektörlerde kendine özgü özellikler gösterir. Her sektörün dinamikleri, koruma stratejilerini etkiler.

Tekstil ve Moda Sektörü

Tekstil sektöründe endüstriyel tasarım koruması özel önem taşır:

• Desen ve motif korumaları yaygındır
• Kısa ürün yaşam döngüleri hızlı başvuru gerektirir
• Taklit riski yüksektir
• Koleksiyon bazında çoklu başvurular tercih edilir

Otomotiv Sektörü

Otomotiv sektöründe tasarım koruması:

• Araç dış tasarımı ve parça tasarımlarını kapsar
• Yedek parça piyasası için önemlidir
• Onarım maddesi istisnası dikkate alınmalıdır
• Uluslararası koruma kritiktir

Teknoloji ve Elektronik

Bu sektörde tasarım koruması:

• Ürün görünümü ve kullanıcı arayüzü tasarımlarını içerir
• Hızlı teknolojik değişim stratejik planlama gerektirir
• Patent koruması ile koordinasyon önemlidir
• Küresel pazar odaklı koruma stratejisi benimsenmelidir

Maliyetler ve Bütçe Planlaması

Endüstriyel tasarım koruması için gerçekçi bir bütçe planlaması yapılması önemlidir. Toplam maliyet çeşitli faktörlere bağlı olarak değişir:

Doğrudan Maliyetler

Resmi Ücretler: TÜRKPATENT’e ödenecek başvuru, inceleme ve yayın ücretleri toplam 1.215 TL civarındadır (tek tasarım için).

Vekil Ücreti: Patent vekili ile çalışılması durumunda 5.000-15.000 TL arası ücret ödenebilir.

Çeviri Masrafları: Uluslararası başvurularda çeviri masrafları göz önünde bulundurulmalıdır.

Dolaylı Maliyetler

Araştırma Masrafları: Ön araştırma ve patentabilite incelemesi için ek maliyetler ortaya çıkabilir.

Görsel Hazırlama: Profesyonel fotoğraf ve çizim hazırlama masrafları hesaplanmalıdır.

Yenileme Masrafları: 25 yıllık koruma süresi boyunca yapılacak yenileme masrafları bütçeye dahil edilmelidir.

Sonuç ve Tavsiyeler

Endüstriyel tasarım koruması, modern işletmecilikte stratejik öneme sahip bir konudur. Doğru planlanan ve profesyonel şekilde yürütülen tescil süreçleri, işletmelere uzun vadeli rekabet avantajı sağlar.

Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu Tavsiyeleri

Otuz yılı aşkın deneyimimizle, endüstriyel tasarım koruması konusunda müvekkillerimize şu tavsiyelerde bulunuyoruz:

Erken Başvuru: Tasarım geliştirme sürecinin erken aşamalarında hukuki korunma planlanmalıdır. Kamuya açıklama öncesi mutlaka başvuru yapılmalıdır.

Kapsamlı Strateji: Tek başvuru yerine, ürün ailesini kapsayan çoklu başvuru stratejisi benimsenmelidir. Bu yaklaşım hem maliyet avantajı sağlar hem de daha geniş koruma sunar.

Uluslararası Planlama: Küresel pazar hedefleri doğrultusunda uluslararası koruma stratejisi geliştirilmelidir. Haga Anlaşması ve ikili anlaşmalar etkin şekilde kullanılmalıdır.

Sürekli İzleme: Tescil sonrası dönemde piyasa izlenmeli, ihlal durumları tespit edildiğinde hızla müdahale edilmelidir.

Profesyonel Destek: Endüstriyel tasarım hukuku, patent hukuku ve fikri mülkiyet hukuku alanlarında uzman hukuki destek alınmalıdır.

Sonuç olarak, endüstriyel tasarım koruması işletmeler için kritik bir yatırımdır. Doğru yaklaşım ve profesyonel destek ile bu yatırım, uzun vadede önemli getiriler sağlayabilir. Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, müvekkillerimizin fikri mülkiyet haklarını koruma konusunda en üst düzeyde hizmet vermeye devam ediyoruz.

Endüstriyel Tasarım Başvurusu için Avukatlarımıza Ulaşın

Endüstriyel tasarım tescili, yenilikçi fikirleri korumanın ve rekabet avantajı elde etmenin etkili bir yoludur. Ancak, sürecin karmaşıklığı ve hukuki incelikleri nedeniyle profesyonel destek almak önemlidir. Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, 30 yılı aşkın deneyimimizle, endüstriyel tasarım tescili konusunda size rehberlik etmekten mutluluk duyarız.

Unutmayın, iyi planlanmış bir endüstriyel tasarım stratejisi, şirketinizin inovasyon kültürünü güçlendirir ve pazar değerini artırır. Tasarımlarınızı koruma altına alarak, yaratıcılığınızın meyvelerini güvenle toplayabilirsiniz.

Endüstriyel tasarım tescili hakkında daha detaylı bilgi almak veya başvuru sürecinizde profesyonel destek için bizimle iletişime geçebilirsiniz. Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, fikri mülkiyet haklarınızı korumak ve değer katmak için yanınızdayız.

Randevu almak için lütfen aşağıdaki formu doldurup gönderiniz.