Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: Evlilikte Mal Paylaşımının Kapsamlı Rehberi

Evlilik, sadece duygusal bir birliktelik değil, aynı zamanda hukuki sonuçlar doğuran önemli bir kurumdur. Türk Medeni Kanunu‘nda 2002 yılında yapılan değişiklikle, “Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi” yasal mal rejimi olarak benimsenmiştir. Bu rejim, eşlerin evlilik süresince edindiği malların nasıl paylaşılacağını düzenleyen temel bir hukuki çerçeve sunmaktadır.

Konu Başlıkları

Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, evlilik sürecinde ve olası bir boşanma durumunda mal paylaşımı konusunda doğabilecek hukuki sorunlara ışık tutmak amacıyla bu kapsamlı rehberi hazırladık.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi Nedir?

Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi, 1 Ocak 2002 tarihinden itibaren Türk Medeni Kanunu’nda yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Bu rejim, eşlerin evlilik süresince edindiği malların, evliliğin sona ermesi halinde eşler arasında nasıl paylaşılacağını düzenlemektedir. Kanunun 218. maddesinde belirtildiği üzere, eşler arasında başka bir mal rejimi seçilmediği takdirde, edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olmaktadır.

Bu rejimin temelinde, her eşin evlilik öncesi sahip olduğu kişisel malları ile evlilik süresince edindiği edinilmiş mallar arasında bir ayrım yapılmaktadır. Evlilik süresince edinilen mallar, eşlerin ortak çabasının bir ürünü olarak kabul edilmekte ve bu malların değerinin paylaşımı öngörülmektedir.

Edinilmiş Mal ve Kişisel Mal Ayrımı

Edinilmiş Mallar Nelerdir?

Edinilmiş mallar, Türk Medeni Kanunu’nun 219. maddesinde tanımlanmıştır. Buna göre:

1. Eşlerin evlilik süresince emekleriyle elde ettikleri malvarlığı değerleri
2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının yaptığı ödemeler
3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar
4. Kişisel malların gelirleri
5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler

edinilmiş mal kapsamına girmektedir.

Kişisel Mallar Nelerdir?

Kişisel mallar ise Türk Medeni Kanunu’nun 220. maddesinde belirtilmiştir:

1. Eşlerden birinin sadece kişisel kullanımına yarayan eşyalar
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait olan malvarlığı değerleri
3. Miras yoluyla edinilen mallar veya karşılıksız kazandırmalar
4. Manevi tazminat alacakları
5. Kişisel malların yerine geçen değerler

Bu ayrım, mal rejiminin tasfiyesi sırasında büyük önem taşımaktadır, çünkü kişisel mallar tasfiye sırasında paylaşıma tabi tutulmazken, edinilmiş malların değeri eşler arasında paylaşılmaktadır.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi ve Tasfiyesi

Edinilmiş mallara katılma rejimi aşağıdaki durumlarda sona erer:

1. Eşlerden birinin ölümü
2. Boşanma
3. Evliliğin iptali
4. Başka bir mal rejiminin kabulü
5. Mahkeme kararıyla mal ayrılığına geçiş

Mal rejiminin sona ermesi halinde, tasfiye süreci başlamaktadır. Bu süreçte:

1. Her eş, diğer eşte bulunan mallarını geri alır.
2. Edinilmiş mallar ile kişisel mallar arasındaki ayrım belirlenir.
3. Her eşin edinilmiş malları hesaplanır.
4. Artık değer (edinilmiş malların toplam değeri eksi borçlar) belirlenir.
5. Artık değerin yarısı diğer eşe katılma alacağı olarak verilir.

Artık Değer ve Katılma Alacağı Hesaplaması

Artık değer, edinilmiş malların toplam değerinden bu mallara ilişkin borçların çıkarılmasıyla elde edilen değerdir. Türk Medeni Kanunu’nun 231. maddesine göre, her eş veya mirasçıları, diğer eşin edinilmiş mallarının yarısı üzerinde hak sahibi olmaktadır.

Örneğin, evlilik süresince edinilmiş toplam mal varlığının değeri 1.000.000 TL, bu mallara ilişkin borçlar 200.000 TL ise, artık değer 800.000 TL olacaktır. Bu durumda, her eş 400.000 TL’lik katılma alacağına sahip olacaktır.

Ancak, bazı durumlarda bu paylaşım oranında değişiklik yapılabilir. Türk Medeni Kanunu’nun 237. maddesine göre, önemli sebepler varsa hakim, artık değerin eşit olmayan oranlarda paylaşılmasına karar verebilir.

Mal Rejimi Sözleşmesi ile Farklı Düzenlemeler Yapılabilir mi?

Türk Medeni Kanunu, eşlere mal rejimi konusunda belirli bir esneklik tanımaktadır. Eşler, noter tarafından düzenlenen veya onaylanan bir mal rejimi sözleşmesi ile farklı bir mal rejimini seçebilirler. Seçilebilecek diğer mal rejimleri şunlardır:

1. Mal Ayrılığı Rejimi
2. Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi
3. Mal Ortaklığı Rejimi

Ayrıca, edinilmiş mallara katılma rejimini tercih eden eşler, artık değere katılma oranını da sözleşme ile değiştirebilirler. Örneğin, kanundaki 1/2 oranı yerine, 1/3 veya 2/3 gibi farklı oranlar belirleyebilirler.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları:

1. Eşlerin ekonomik bağımsızlığını korur, çünkü her eş kendi malları üzerinde tasarruf yetkisine sahiptir.
2. Evlilik süresince edinilen malların değerinin paylaşımını sağlayarak, ev işleri veya çocuk bakımı gibi nedenlerle çalışma hayatından uzaklaşan eşi korur.
3. Evlilik öncesi malları ve miras yoluyla edinilen malları koruma altına alır.

Dezavantajları:

1. Mal varlıklarının ayrımı ve değerlemesi karmaşık olabilir.
2. Hangi malın edinilmiş, hangi malın kişisel mal olduğunun ispatı zor olabilir.
3. Kötü niyetli eşin mal kaçırma girişimlerine karşı önlem alınması gerekebilir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

1. Mal Varlığı Envanteri: Evliliğin başlangıcında ve evlilik süresince edinilen malların detaylı bir envanterinin tutulması, ileride yaşanabilecek uyuşmazlıkları önlemede yardımcı olabilir.
2. İspat Yükü: Bir malın edinilmiş veya kişisel mal olduğunu iddia eden taraf, bu iddiasını ispatlamakla yükümlüdür.
3. Değer Artış Payı: Eşlerden biri diğerinin malının değerinin artmasına katkıda bulunmuşsa, bu katkı oranında değer artış payı talep edebilir.
4. Eklenecek Değerler: Eşlerden birinin, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan, olağan hediyeler dışında yaptığı karşılıksız kazandırmalar, edinilmiş mallara eklenebilir.
5. Mal Rejimi Sözleşmesi: Özel durumlar için mal rejimi sözleşmesi yapılması düşünülebilir.

Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminin Sona Ermesi

Edinilmiş mallar, edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde yapılacak tasfiyeye dâhildir. Eşler mal rejimi sözleşmesiyle “kişisel malların gelirlerinin” edinilmiş mallara dahil olmayacağını kararlaştırabilirler. Her eşe ait edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarıldıktan sonra kalan değerin yarısı üzerinde diğer eş hak sahibidir.

Kişisel mallar ise edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi halinde yapılacak tasfiyenin dışında kalan mallardır. Edinilmiş mallara katılma rejiminin sona ermesi ile her eş diğer eşte bulunan kişisel mallarını geri alır. Kanunun 220. Maddesine göre “Aşağıda sayılanlar, kanun gereğince kişisel maldır:

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,
2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,
3. Manevi tazminat alacakları,
4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.

Belirli bir malın eşlerden birine ait olduğunu iddia eden kimse, iddiasını ispat etmekle yükümlüdür ve eşlerden hangisine ait olduğu ispat edilemeyen mallar onların paylı mülkiyetinde sayılır.

Eşler hak sahibi oldukları bir malvarlığı unsurunun kişisel malı olduğunu ispatlayamadıkları taktirde, söz konusu malvarlığı unsurlarının edinilmiş mal kabul edileceği karinesi mevcuttur.

Mal rejimi, eşlerden birinin ölümü veya başka bir mal rejiminin kabulüyle sona erer. Ayrıca Mahkemece evliliğin iptal veya boşanma sebebiyle sona erdirilmesine veya mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi hallerinde, mal rejimi dava tarihinden geçerli olmak üzere sona erer.

Sonuç ve Tavsiyeler

Edinilmiş mallara katılma rejimi, Türk hukukunda evlilik birliğinde kazanılan malların adil paylaşımını amaçlayan önemli bir düzenlemedir. Bu rejim, hem eşlerin ekonomik bağımsızlığını korumakta, hem de evlilik süresince elde edilen kazanımların paylaşılmasını sağlayarak, aile birliğine katkıda bulunan her iki eşin de haklarını güvence altına almaktadır.

Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, mal rejimi konusunda yaşanan hukuki sorunlarda uzman ekibimizle yanınızdayız. Evlilik öncesi, evlilik süresince veya boşanma sürecinde mal rejimi ile ilgili her türlü hukuki danışmanlık için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Mal Paylaşma Davaları için Bize Ulaşın

Edinilmiş mallara katılma rejimi, Türk Medeni Kanunu’na göre evlilik süresince edinilen malların boşanma durumunda nasıl paylaşılacağını düzenleyen önemli bir kavramdır. Bu rejim, evlilik süresince elde edilen tüm gelirleri, sosyal güvenlik ödemelerini, iş kazası veya maluliyet tazminatlarını ve diğer edinilmiş malları kapsar.

Eşler arasında farklı bir mal rejimi sözleşmesi yapılmadığı sürece, kanunen edinilmiş mallara katılma rejimi geçerli olur. Boşanma durumunda mal tasfiyesi, değer artış payı ve katılma alacağının hesaplanması gibi aşamalar gerçekleştirilir.

Bu süreçte, profesyonel hukuki danışmanlık, mal tespiti, değerleme, müzakere ve dava takibi gibi hizmetler sunan Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu, müvekkillerinin haklarını korumak ve adil bir paylaşım sağlamak için yanındadır.

Detaylı bilgi ve hukuki destek için bize ulaşabilir, edinilmiş mallara katılma rejimi ve boşanma davalarında uzman avukat kadromuza İletişim sayfamızdan ulaşabilirsiniz.