Mirastan Feragat Davaları: 2025 Yılında Bilmeniz Gereken 7 Kritik Husus ve Hukuki Süreç

Miras hukuku, Türk hukuk sisteminin en karmaşık alanlarından biridir ve mirastan feragat davaları bu karmaşıklığın en belirgin örneklerinden birini oluşturur. 1992 yılından bu yana İstanbul’da hizmet veren Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, mirastan feragat davalarında yaşanan gelişmeleri ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken hususları sizlerle paylaşıyoruz.

Konu Başlıkları

Mirastan feragat, mirasçının miras bırakanın ölümünden önce veya sonra, miras hakkından vazgeçmesi anlamına gelir. Mirastan feragat davaları, miras hukukunun karmaşık ve hassas alanlarından biridir.

Türk Medeni Kanunu‘nun 527. maddesine göre düzenlenen bu hukuki kurum, hem mirasçılar hem de miras bırakan açısından önemli sonuçlar doğurur. Mirastan feragat etmek isteyen kişi, bu iradesini açık bir şekilde beyan etmeli ve belirli yasal şartları yerine getirmelidir.

Mirastan Feragat Nedir?

Mirastan feragat, bir mirasçının, mirasbırakanın ölümü halinde kendisine düşecek miras payından vazgeçmesidir. Bu feragat, mirasbırakan ile mirasçı arasında yapılan bir sözleşme ile gerçekleşir. Türk Medeni Kanunu’nun 528. maddesine göre, mirasbırakan, mirasçılarından biriyle karşılıklı veya karşılıksız olarak mirastan feragat sözleşmesi yapabilir.

1. Mirastan Feragat Sözleşmesinin Şekli ve Geçerliliği

Mirastan feragat sözleşmesi, resmi şekilde yapılmalıdır; yani noter huzurunda düzenlenmesi zorunludur. Yargıtay kararlarına göre, murisin (mirasbırakanın) sözleşmeye katılması ve resmi şekil şartına uyulması, sözleşmenin geçerliliği için temel unsurlardır. Şekil şartlarına uyulmaması veya murisin rızasının sakatlanması (örneğin hile, korkutma) durumunda sözleşme iptal edilebilir.

2. İvazlı ve İvazsız Feragat

Mirastan feragat sözleşmesi karşılıklı olabilir; feragat eden mirasçı, mirasbırakandan bir karşılık (ivaz) alabilir veya karşılıksız feragat edebilir. İvazlı feragatta, mirasbırakanın feragat eden mirasçıya verdiği karşılık, diğer mirasçıların saklı paylarını ihlal etmemelidir. Aksi takdirde, saklı pay sahipleri tenkis davası açabilir.

3. Feragat Edenin Hakları ve Borçları

Feragat eden mirasçı, mirasçılık sıfatını kaybeder. Ancak Yargıtay kararları, feragat edenin üçüncü kişilere olan borçlarının lehine feragat ettiği kişi tarafından ödenmesi suretiyle de feragat sözleşmesinin yapılabileceğini belirtir. Ayrıca, feragat edenin hile veya baskı altında sözleşmeyi imzaladığını iddia etmesi durumunda bunu ispatlama yükümlülüğü kendisindedir.

4. Feragat Sözleşmesinin İptali Davası

Mirastan feragat sözleşmesinin iptali, Medeni Kanun’un 546. maddesine göre mümkündür. Bu dava, ehliyetsizlik, şekil şartlarına uyulmaması, kanuna veya ahlaka aykırılık gibi sebeplerle açılabilir. Ayrıca, evlilik iptali veya boşanma durumunda yapılan feragat sözleşmelerinin geçersiz sayılması da mümkündür.

5. Saklı Pay ve Tenkis Davası

Mirasbırakanın, feragat eden mirasçıya sağladığı karşılık, diğer saklı pay sahibi mirasçıların haklarını ihlal ediyorsa, bu mirasçılar tenkis davası açabilirler. Tenkis davası sonucunda, feragat eden mirasçı ya saklı pay sahiplerine borcunu öder ya da aldığı karşılığı iade ederek miras paylaşımına katılır.

6. Yargıtay Kararlarının Önemi

Yargıtay, mirastan feragat sözleşmelerinde resmi şekil zorunluluğunu, murisin rızasının esas olduğunu ve hile-korkutma iddialarının ispat yükünün feragat eden tarafta olduğunu net biçimde ortaya koymuştur. Ayrıca, sözleşmenin tek taraflı feshi mümkün değildir; ancak tarafların karşılıklı anlaşması veya kanunda belirtilen özel durumlarda fesih mümkündür.

7. Miras Avukatının Rolü

Mirastan feragat davaları, hukuki bilgi ve deneyim gerektiren karmaşık süreçlerdir. Sözleşmenin geçerliliği, iptali, tenkis davaları gibi konularda uzman bir miras avukatı ile çalışmak, hak kayıplarının önüne geçer ve hukuki süreçlerin doğru yönetilmesini sağlar. Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, miras hukuku alanındaki tecrübemizle müvekkillerimize en etkin çözümleri sunuyoruz.

Mirastan Feragat Davalarında En Sık Karşılaşılan Hukuki Sorunlar Nelerdir?

Mirastan feragat davalarında en sık karşılaşılan hukuki sorunlar şunlardır:

• Sözleşmenin şekil şartlarına uyulmaması: Mirastan feragat sözleşmeleri resmi şekilde, yani noter huzurunda yapılmalıdır. Şekil şartlarına uyulmaması halinde sözleşme geçersiz sayılır ve iptal davası konusu olabilir.
• İrade sakatlığı ve hukuki ehliyetsizlik: Feragat sözleşmesinin yapılması sırasında hile, korkutma veya irade sakatlığı gibi durumlar varsa, sözleşmenin iptali gündeme gelir. Ancak bu iddiaların ispatı feragat eden taraftadır.
• Feragat sözleşmesinin iptali ve geçersizliği: Şekil eksikliği, ehliyetsizlik veya irade sakatlığı nedeniyle sözleşmenin iptali sık karşılaşılan sorunlardandır. Ancak ivazlı feragatlerde (karşılıklı edimlerde) iptal iddialarının dürüstlük kuralı gereği kötüye kullanım sayılması da tartışma yaratır.
• Saklı pay ihlalleri ve tenkis davaları: Mirasbırakanın feragat eden mirasçıya sağladığı karşılık, diğer saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal edebilir. Bu durumda saklı pay sahipleri tenkis davası açarak haklarını korumaya çalışır. Tenkis davası miras hukukunda en sık görülen uyuşmazlıklardan biridir.
• Feragat sözleşmesinin alt soya etkisi: Feragat sözleşmesinin mirasbırakanın altsoyu üzerinde etkisi ve uygulamadaki sorunlar da önemli bir tartışma konusudur. Altsoyun haklarının korunması açısından bu konuda uyuşmazlıklar yaşanabilir.
• Feragat ile mirasçılıktan çıkarma arasındaki karışıklık: Uygulamada feragat ve mirasçılıktan çıkarma kavramları karıştırılmakta, bu da hukuki ihtilaflara yol açmaktadır. Feragat karşılıklı rıza ile yapılırken, çıkarma tek taraflı ve kanunda sayılan sebeplere dayanır. Bu farkların iyi bilinmemesi sorun yaratır.
• Tanıklık ve usul sorunları: Feragat sözleşmelerinde tanıklık eden kişilerin uygun olmaması veya usule aykırılıklar da davalarda sıkça gündeme gelir. Ancak Yargıtay kararları, edimlerin ifasından sonra şekil eksikliklerinin ileri sürülmesinin dürüstlük kuralına aykırı olduğunu belirtebilmektedir.

Bu hukuki sorunlar, mirastan feragat davalarının karmaşık ve hassas yapısını ortaya koymaktadır. Bu nedenle, bu alanda uzman bir miras avukatı ile çalışmak, hak kayıplarını önlemek ve hukuki süreçleri doğru yönetmek açısından kritik önem taşır.

Mirastan Feragat Sözleşmesinin İptal Edilmesi Süresi

Mirastan feragat sözleşmesinin iptal edilmesi için bir miras avukatı genellikle şu adımları önerir:

1. İptal Sebebinin Tespiti ve Delillerin Toplanması
   Öncelikle, sözleşmenin iptalini gerektiren hukuki sebepler belirlenir. Bunlar; şekil şartlarına uyulmaması, tarafların ehliyet yoksunluğu, irade sakatlığı (hile, aldatma, zorlama, tehdit), sözleşmenin hukuka veya ahlaka aykırı olması gibi nedenlerdir. Bu sebeplerin varlığına dair deliller toplanır.
2. İptal Davasının Yetkili ve Görevli Mahkemede Açılması
   İptal davası, miras bırakanın son yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılır. Bu mahkeme, hem görevli hem de yetkilidir.
3. Bir Yıllık Hak Düşürücü Süreye Dikkat Edilmesi
   İptal sebebinin öğrenilmesinden itibaren bir yıl içinde dava açılması gerekir. Bu süre hak düşürücü nitelikte olup, sürenin geçirilmesi halinde dava reddedilir.
4. Dava Dilekçesinin Hazırlanması ve İptal Talebinin Gerekçelendirilmesi
   Dava dilekçesinde, sözleşmenin hangi sebeplerle iptal edilmek istendiği açıkça belirtilir. Örneğin; hile, korkutma, ehliyetsizlik, şekil eksikliği gibi somut gerekçeler sunulur.
5. Mahkeme Sürecinin Takibi ve Hukuki Savunmanın Yapılması
   Mahkeme sürecinde avukatınız, delillerin sunulması, tanıkların dinlenmesi ve hukuki argümanların güçlü biçimde savunulmasını sağlar.
6. Mahkeme Kararına Karşı İtiraz Hakkının Kullanılması
   Mahkeme kararına itiraz hakkı vardır. Olumsuz karar halinde, temyiz yoluna gidilerek kararın üst mahkemede incelenmesi sağlanabilir.
7. Miras Hakkının Geri Kazanılması
   İptal davası sonucunda sözleşme iptal edilirse, feragat eden mirasçı miras hakkını geri kazanır ve miras paylaşımına katılır.

Miras Bırakanın Fiil Ehliyetinin Olmaması Durumunda Mirastan Feragat Geçerli Olur Mu?

Miras bırakanın fiil ehliyetinin olmaması durumunda mirastan feragat sözleşmesi geçerli olmaz. Yargıtay kararlarına göre, mirastan feragat sözleşmelerinde murisin (miras bırakanın) hukuki işlem yapma ehliyetine sahip olması zorunludur. Murisin fiil ehliyeti yoksa, sözleşmeye katılımı geçersiz sayılır ve bu durum sözleşmenin geçersizliğine yol açar. Ayrıca, mirastan feragat sözleşmesi vekil aracılığıyla da yapılamaz; murisin bizzat katılımı gerekir.

Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay kararları, mirastan feragat sözleşmesinin resmi şekilde yapılmasını ve murisin rızasının tam ve ehliyetli olmasını emredici koşul olarak belirlemiştir. Murisin ehliyetsizliği, sözleşmenin hukuki geçerliliğini ortadan kaldırır ve bu sözleşmeye dayalı bir hak doğmaz. Bu nedenle, miras bırakanın fiil ehliyeti yoksa, mirastan feragatin geçerliliği bulunmamaktadır.

Özetle, miras bırakanın fiil ehliyetinin olmaması mirastan feragat sözleşmesinin geçersizliğine sebep olur ve bu sözleşme hukuken bağlayıcı olmaz. Bu durumda mirasçılar, miras paylarından feragat etmiş sayılmazlar.

Yargıtay Kararları Işığında Mirastan Feragat Sözleşmelerinin Geçerliliği Nasıl Değerlendirilir?

Yargıtay kararları ışığında mirastan feragat sözleşmelerinin geçerliliği şu temel esaslar çerçevesinde değerlendirilir:

• Resmi Şekil Şartı: Mirastan feragat sözleşmesinin geçerli olabilmesi için resmi şekilde, yani noter huzurunda düzenlenmesi zorunludur. Yazılı veya adi şekil geçerli değildir. Mühür kullanılması veya vekil aracılığıyla yapılması da geçersizlik sebebidir.
• Muris Katılımı: Sözleşmenin geçerliliği için miras bırakanın (murisin) bizzat sözleşmeye katılması ve rızasının bulunması zorunludur. Murisin ölümü sonrası veya murisin katılımı olmadan yapılan feragat beyanları geçersiz sayılır. Murisin rızası olmadan yapılan işlemler mirastan feragat sözleşmesi değil, miras hakkının devri olarak değerlendirilir.
• İrade Sakatlığı ve İspat Yükü: Feragat edenin hile, korkutma, zorlama gibi irade sakatlığı iddialarında bulunması halinde, bu iddiaları ispatlama yükümlülüğü kendisine aittir. Yargıtay, bu tür iddiaların somut delillerle desteklenmesini şart koşar.
• Tek Taraflı Feragatın Geçersizliği: Murisin vefatından sonra mirasçının tek taraflı feragat beyanı mirastan feragat sözleşmesi sayılmaz; bu ancak miras payının devri anlamına gelir.
• Tanık ve Usul Kuralları: Sözleşmede tanıkların uygunluğu ve usul kurallarına uyulması gerekir. Örneğin, murisin damadının tanık olması geçersizlik sebebi sayılmıştır. Ayrıca, sözleşmede tanıkların imzasının bulunması zorunludur.
• Saklı Payların Korunması: Feragat sözleşmesinin saklı paylı mirasçıların haklarını ihlal etmemesi gerekir. İhlal durumunda tenkis davası açılabilir, ancak bu husus sözleşmenin geçerliliği değil, sonuçlarının değerlendirilmesiyle ilgilidir.

Özetle, Yargıtay kararları mirastan feragat sözleşmelerinin geçerliliği için resmi şekil şartına uyulmasını, murisin bizzat katılımını ve iradenin serbest olmasını zorunlu kılar. Bu koşullar sağlanmadığında sözleşme geçersiz sayılır ve iptal davası açılabilir. Ayrıca, feragat edenin hile veya baskı iddialarını ispat etmesi gerekir.

Bu nedenle, miras hukuku alanında uzman bir miras avukatı ile çalışmak, sözleşmenin hukuki geçerliliğinin sağlanması ve olası uyuşmazlıkların önlenmesi açısından önem taşır.

Sonuç ve Tavsiyeler

Mirastan feragat sözleşmeleri, miras hukukunda önemli ve hassas bir yer tutar. Resmi şekil şartlarına uyulması, murisin rızasının tam olması ve saklı payların korunması gerekir. Aksi durumlarda sözleşmeler iptal edilebilir veya tenkis davaları gündeme gelebilir. Bu nedenle, miras hukuku alanında uzman bir miras avukatı ile çalışmak, haklarınızın korunması açısından kritik öneme sahiptir.

Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, mirastan feragat davalarında kapsamlı hukuki destek sunuyor, İstanbul’da 1992’den beri güvenilir hizmet veriyoruz.

Mirastan Feragat ile ilgili Avukatlarımıza Ulaşın

Mirastan feragat davaları, mirasçılar arasında sıkça karşılaşılan ve hukuki karmaşıklıklar içeren önemli bir konudur. Bu davalarda, mirasçının miras hakkından feragat etmesi, sözleşmenin geçerliliği, iptali ve saklı payların korunması gibi hususlar detaylı şekilde incelenir. Özellikle resmi şekil şartlarına uyulup uyulmadığı, murisin ehliyeti ve iradesinin özgür olup olmadığı gibi konular, davaların seyrini doğrudan etkiler.

Bu süreçlerde uzman bir miras avukatı desteği almak, hak kayıplarını önlemek ve hukuki süreci doğru yönetmek açısından kritik önem taşır. İstanbul’da 1992’den beri hizmet veren Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu, mirastan feragat davalarında deneyimli kadrosuyla size kapsamlı hukuki destek sunmaya hazırdır. Hukuki sorunlarınızda profesyonel yardım almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.