Mal paylaşma davası, evlilik süresince edinilmiş malların eşler arasında adil şekilde paylaştırılması için açılan dava türüdür. Türk Medeni Kanunu uyarınca, evlilik birliği içinde edinilen mallar “edinilmiş mallar” olarak kabul edilir ve boşanma halinde eşit şekilde paylaşılır. Buna karşın, evlilik öncesi edinilen mallar veya miras yoluyla elde edilenler “kişisel mal” sayılır ve paylaşım dışı kalır.
Konu Başlıkları
Boşanma süreçlerinin en zorlu aşamalarından biri olan mal paylaşımı, eşlerin ekonomik geleceğini doğrudan etkileyen kritik bir hukuki süreçtir. Türk Medeni Kanunu’nun düzenlediği mal rejimi hükümleri, evlilik süresince edinilen malların nasıl paylaşılacağını belirler.
Mal Paylaşma Davası Nedir?
Mal paylaşma davası, boşanma sonrasında eşlerin evlilik birliği süresince edindikleri malvarlığı değerlerinin, yürürlükteki mal rejimi hükümlerine göre paylaştırılması için açılan hukuki süreçtir. Türk Medeni Kanunu’nun 202-281. maddeleri arasında düzenlenen mal rejimi hükümleri, bu davanın temelini oluşturur.
Mal paylaşma davası, aşağıdaki durumlarda açılabilir:
- Boşanma kararının kesinleşmesinden sonra
- Evliliğin iptali halinde
- Mal rejiminin başka bir sebeple (örneğin, eşlerden birinin ölümü) sona ermesi durumunda
Türk Hukukunda Mal Rejimleri
Türk Medeni Kanunu’na göre dört temel mal rejimi bulunmaktadır:
- Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi: 2002 yılından itibaren yasal mal rejimi olarak kabul edilmiştir. Eşler evlilik öncesi bir mal rejimi sözleşmesi yapmadıysa, bu rejim geçerlidir.
- Mal Ayrılığı Rejimi: Her eş kendi malvarlığının sahibidir ve bu mallar üzerinde tek başına tasarruf yetkisine sahiptir.
- Paylaşmalı Mal Ayrılığı Rejimi: Belirli malların (özellikle aile konutu ve ev eşyaları) paylaşıma tabi olduğu, diğer malların ise ayrı kaldığı bir rejimdir.
- Mal Ortaklığı Rejimi: Eşlerin mallarının (kişisel mallar hariç) ortaklaşa sahip oldukları bir rejimdir.
Edinilmiş Mallara Katılma Rejiminde Mal Paylaşımı
Yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde, mallar iki kategoriye ayrılır:
1. Edinilmiş Mallar
Edinilmiş mallar, evlilik süresince çalışma karşılığı elde edilen kazançlar, sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının yaptığı ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar, kişisel malların gelirleri ve edinilmiş malların yerine geçen değerlerdir.
Örnekler:
- Maaş, ikramiye, prim gibi çalışma gelirleri
- Emekli maaşları, kıdem tazminatları
- Evlilik süresince alınan gayrimenkuller
- Evlilik süresince satın alınan araçlar
- Şirket hisseleri ve yatırım gelirleri
2. Kişisel Mallar
Kişisel mallar ise mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait olan mallar, miras yoluyla veya karşılıksız kazanma yoluyla elde edilen mallar, manevi tazminat alacakları, kişisel malların yerine geçen değerler ve kişisel kullanıma özgülenmiş eşyalardır.
Örnekler:
- Evlilikten önce sahip olunan gayrimenkuller
- Miras yoluyla edinilen mallar
- Bağış olarak alınan değerler
- Manevi tazminat olarak alınan bedeller
- Kişisel kullanıma özgü eşyalar (giyim, takı vb.)
Mal Paylaşma Davasının Aşamaları
1. Dava Açılması
Mal paylaşma davası, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içinde açılmalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir ve geçirilmesi halinde mal paylaşımı talep etme hakkı ortadan kalkar.
Davada yetkili mahkeme:
- Davalının ikametgahı mahkemesi
- Malların bulunduğu yer mahkemesi
- Son ortak ikametgah mahkemesi
Görevli mahkeme ise Aile Mahkemesidir.
2. Mal Beyanı
Dava açıldıktan sonra, hakim taraflara mal beyanında bulunmaları için süre verir. Bu aşamada eşler, sahip oldukları tüm malvarlığı değerlerini mahkemeye bildirmekle yükümlüdürler.
3. Bilirkişi İncelemesi
Mal paylaşımında, malların değerinin tespiti ve hangi mal grubuna (edinilmiş veya kişisel mal) girdiğinin belirlenmesi için çoğunlukla bilirkişi incelemesi yapılır. Uzman bilirkişiler, taşınmazların değerlemesini, şirket hisselerinin değerini, banka hesaplarını ve diğer malvarlığı kalemlerini inceler.
4. Artık Değerin Hesaplanması
Edinilmiş mallara katılma rejiminde, her eşin edinilmiş mallarının toplam değerinden bu mallara ilişkin borçlar çıkarılarak “artık değer” hesaplanır. Bu artık değerin yarısı diğer eşe ödenir.
Artık Değer = Edinilmiş Malların Toplam Değeri – Edinilmiş Mallara İlişkin Borçlar
5. Katılma Alacağının Belirlenmesi
Her eş, diğerinin edinilmiş mallarının artık değerinin yarısı üzerinde hak sahibidir. Bu hak, “katılma alacağı” olarak adlandırılır.
Örnek:
- A eşinin edinilmiş mallarının değeri: 1.000.000 TL
- B eşinin edinilmiş mallarının değeri: 500.000 TL
- A eşinin B eşinden alacağı: 250.000 TL (500.000 TL’nin yarısı)
- B eşinin A eşinden alacağı: 500.000 TL (1.000.000 TL’nin yarısı)
- Takas sonrası B eşinin net alacağı: 250.000 TL
6. Değer Artış Payı ve Eklenecek Değerler
Mal rejimi süresince, bir eşin diğerinin kişisel malına katkıda bulunması halinde, bu katkı oranında değer artış payı talep edilebilir. Ayrıca, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde diğer eşin rızası olmadan olağan hediyeler dışında yapılan karşılıksız kazandırmalar, mal kaçırma amacıyla yapılan devirler gibi işlemler de eklenecek değer olarak hesaplamaya dahil edilir.
7. Karar ve İcra
Mahkeme, tüm bu değerlendirmeleri yaptıktan sonra, her bir eşin diğerinden olan alacağını belirler ve buna göre karar verir. Karar kesinleştikten sonra, taraflar kararın gereklerini kendiliğinden yerine getirmezlerse, icra yoluyla tahsilat yapılabilir.
Mal Paylaşma Davasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
1. Belgelendirme Önemi
Mal paylaşma davalarında en kritik unsur, malların niteliğini ve değerini kanıtlayacak belgelerin eksiksiz sunulmasıdır. Tapu kayıtları, banka hesap dökümleri, araç ruhsatları, hisse senedi belgeleri, satış sözleşmeleri gibi tüm belgeler özenle toplanmalı ve mahkemeye sunulmalıdır.
2. Mal Kaçırma Durumları
Bazı boşanma davalarında, eşlerden biri mal kaçırma girişiminde bulunabilir. Bu gibi durumlarda, Türk Medeni Kanunu’nun 229. maddesi uyarınca, mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içinde yapılan olağandışı karşılıksız kazandırmalar eklenecek değer olarak hesaba katılır.
3. Aile Konutu ve Ev Eşyaları
Aile konutu, özel bir korumaya sahiptir ve boşanma halinde paylaşımı özel kurallara tabidir. Aile konutu üzerinde malik olmayan eşin de hakları vardır ve bu haklar mal paylaşma davasında gözetilir.
4. İspat Yükü
Mal paylaşma davalarında ispat yükü, malın edinilmiş veya kişisel mal olduğunu iddia eden tarafa aittir. Bir malın kişisel mal olduğunu iddia eden taraf, bunu kanıtlamakla yükümlüdür; aksi halde mal edinilmiş mal sayılır.
Sonuç ve Tavsiyeler
Mal paylaşma davaları, karmaşık hesaplamalar ve detaylı hukuki değerlendirmeler gerektiren zorlu süreçlerdir. Bu davalarda, uzman bir avukattan destek almak, haklarınızın korunması ve adil bir paylaşımın sağlanması açısından büyük önem taşır.
Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, 1992’den bu yana edindiğimiz tecrübe ile mal paylaşma davalarında müvekkillerimize en üst düzeyde hukuki destek sağlıyoruz. Uzman avukatlarımız, güncel mevzuat ve içtihatlar doğrultusunda her davanın özel koşullarını değerlendirerek, müvekkillerimizin haklarını en iyi şekilde korumaktadır.
Mal paylaşma davası veya aile hukukunun diğer alanlarında hukuki destek için İstanbul’daki ofisimize bekliyoruz. Hukuki süreçlerde yanınızda olmaktan mutluluk duyarız.
Mal Paylaşma Davası Avukatı için Bize Ulaşın
Boşanma sürecinin en zorlu aşamalarından biri olan mal paylaşma davası, Türk Medeni Kanunu’nun edinilmiş mallara katılma rejimi kapsamında titizlikle değerlendirilmesi gereken bir hukuki süreçtir. Evlilik süresince edinilen malların adil paylaşımı, katılma alacağının doğru hesaplanması ve kişisel malların korunması için uzman hukuki destek almak büyük önem taşır.
Aile konutu, değer artış payı ve eklenecek değerler gibi kritik konuların değerlendirilmesinde 1992’den bu yana İstanbul’da hizmet veren Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu yanınızda. Mal paylaşımı sürecinde haklarınızı korumak, mal kaçırma girişimlerine karşı önlem almak ve adil bir paylaşım sağlamak için hemen Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu ile iletişime geçin. Uzman avukatlarımız, aile hukuku ve mal paylaşma davası konusundaki tüm sorularınızı yanıtlamak için sizleri ofisimize bekliyoruz.