Boşanma Sürecinde Ortak Borçlar: 7 Kritik Bilgi ve Yasal Haklarınız

Boşanma, sadece duygusal değil, aynı zamanda finansal açıdan da zorlayıcı bir süreçtir. Özellikle evlilik süresince biriken ortak borçların akıbeti, birçok çiftin kafasını karıştıran en önemli konulardan biridir. Bu yazımızda, bir boşanma avukatı olarak müvekkillerimize sıklıkla danıştığımız boşanma sürecinde ortak borçlar ve paylaşımı konusunda önemli bilgileri sizlerle paylaşacağız.

Konu Başlıkları

Türk Hukukunda Evlilik Borçları Nasıl Değerlendirilir?

Türk Medeni Kanunu‘na göre, evlilik birliği süresince edinilen borçlar, eşlerin hangi mal rejimini seçtiğine bağlı olarak değerlendirilir. Yasal mal rejimi olan “edinilmiş mallara katılma rejimi” kapsamında, her eş kendi borcundan sorumludur. Ancak, bazı önemli istisnalar bulunmaktadır.

Ortak Borç Nedir? Bireysel Borç Nedir?

Boşanma sürecinde borçların paylaşımı konusunu anlamak için öncelikle “ortak borç” ve “bireysel borç” kavramlarını netleştirmek gerekir.

• Ortak Borçlar: Evlilik birliği içinde, ailenin ortak ihtiyaçları için yapılan borçlardır. Örneğin konut kredisi, araç kredisi veya ortak yaşama dair yapılan harcamalar sonucu oluşan borçlar bu kategoriye girer. Evlilik birliğinin devamı ve geleceği için yapılan, kişisel olmayan her türlü borç ortak borç olarak kabul edilir.
• Bireysel Borçlar: Eşlerden birinin sadece kendi kişisel ihtiyaçları ve çıkarları doğrultusunda yaptığı borçlardır. Örneğin, kişisel hobiler için yapılan harcamalar, bireysel ihtiyaç kredileri, bireysel eğitim masrafları veya kişisel bir iş girişimi için alınan borçlar bireysel borçlardır.

Boşanma Sürecinde Ortak Borçların Paylaşımı Nasıl Olur?

Boşanma sürecinde eşlerin tabi olduğu mal rejimi, borçların paylaşımında belirleyici rol oynar. Türk Medeni Kanunu’na göre, eşler arasında aksi kararlaştırılmadıkça “edinilmiş mallara katılma rejimi” geçerlidir. Bu rejimde, evlilik birliği içinde edinilen mallar ve borçlar, boşanma halinde eşit olarak paylaşılır.

Ortak borçların paylaşımında şu hususlar dikkate alınır:

1. Borcun Kapsamı ve Neden Yapıldığı: Hâkim, borcun ne için yapıldığını ve evlilik birliğinin ihtiyaçları doğrultusunda olup olmadığını değerlendirir. Borcun kişisel olmadığı ve evlilik için yapıldığı kanıtlanırsa, eşler bu borçtan müştereken sorumlu olur.
2. Mal Rejimi Tasfiyesi: Ortak borçlar, mal rejimi tasfiyesi kapsamında değerlendirilir ve eşler arasında paylaştırılır. Bu tasfiye sırasında, borcun miktarı, ödeme koşulları ve tarafların mali durumları göz önünde bulundurulur.
3. Hakim Kararı: Boşanma sürecinde, hâkim borçların tespiti için bilirkişi incelemesi isteyebilir. Bilirkişi raporunda, borçların niteliği ve eşlerin sorumlulukları ayrıntılı olarak belirlenir. Hâkim, bu rapor doğrultusunda karar verirken, her iki tarafın haklarını gözetir.

Hangi Borçlar Ortak Kabul Edilir?

Evlilik birliği içinde yapılan ve aşağıdaki özelliklere sahip olan borçlar genellikle ortak kabul edilir:

• Konut Kredisi: Evlilik birliği içinde alınan konut için çekilen kredi, eşlerin ortak borcu olarak kabul edilir. Kredinin ödenmesinde her iki tarafın da sorumluluğu bulunur. Boşanma durumunda, konutun akıbeti ve kredi borcunun paylaşımı mahkeme kararıyla belirlenir.
• Araç Kredisi: Ailenin ortak kullanımına yönelik alınan araç için çekilen kredi de ortak borçlardandır. Aracın kimin üzerine kayıtlı olduğu ve kimin kullandığı, borcun paylaşımında etkili olabilir.
• İhtiyaç Kredileri: Ailenin ortak ihtiyaçları (tatil, eşya alımı, sağlık giderleri vb.) için çekilen ihtiyaç kredileri de ortak borç olarak kabul edilebilir. Ancak, kredinin hangi amaçla kullanıldığı ve diğer eşin bu konuda bilgisi olup olmadığı önemlidir.
• Kredi Kartı Borçları: Evlilik birliği içinde yapılan harcamalarla oluşan kredi kartı borçları da ortak borçlar arasında yer alır .Ancak, kredi kartının kimin adına kayıtlı olduğu ve harcamaların niteliği (ailevi ihtiyaçlar mı, kişisel harcamalar mı) dikkate alınır.

Boşanma Davasında Borçlardan Sorumlu Olmadığınızı Nasıl Kanıtlayabilirsiniz?

Boşanma davasında, üzerinize düşmeyen bir borçtan sorumlu tutulmamak için bazı kanıtlar sunmanız gerekebilir. İşte dikkat etmeniz gerekenler:

• Borcun Kişisel Olduğunu İspatlamak: Borcun tamamen sizin kişisel ihtiyaçlarınız için yapıldığını ve diğer eşin bu konuda bilgisinin olmadığını kanıtlayabilirsiniz. Örneğin, bireysel bir yatırım için alınan kredinin veya kişisel bir hobiyi finanse etmek için yapılan harcamaların ortak borç olmadığını ispatlayabilirsiniz.
• Eşin Kötü Niyetli Olduğunu İspatlamak: Eğer eşiniz, boşanma sürecinde sizi zarara uğratmak amacıyla borçlanmışsa, bu durumu mahkemeye sunabilirsiniz. Örneğin, eşinizin boşanma davası açıldıktan sonra yüksek miktarda kredi çektiğini veya mal varlığını kaçırmak için borçlandığını ispatlayabilirsiniz.
• Mal Ayrılığı Rejimini İspatlamak: Eğer evlilik sözleşmesi ile mal ayrılığı rejimini seçtiyseniz, her eş kendi borçlarından sorumludur. Bu durumda, eşinizin borçlarından sorumlu olmadığınızı kanıtlamak için evlilik sözleşmenizi mahkemeye sunmanız yeterlidir.

1. Evlilik Birliğini İlgilendiren Borçlarda Sorumluluk

Medeni Kanun’un 189. maddesi, evlilik birliğinin ihtiyaçları için yapılan borçlanmalardan eşlerin müteselsilen sorumlu olduğunu belirtir. Bu tür borçlar şunları kapsar:

• Aile konutu kira borçları
• Temel gıda ve giyim masrafları
• Sağlık harcamaları
• Çocukların eğitim masrafları

Bu tür harcamalar için oluşan borçlardan her iki eş de sorumludur ve alacaklı, borcun tamamını herhangi birinden talep edebilir.

2. Kişisel Borçlarda Sorumluluk

Evlilik birliğinden bağımsız olarak bir eşin kendi adına yaptığı borçlardan kural olarak yalnızca o eş sorumludur. Örneğin:

• Kişisel hobiler için yapılan harcamalar
• Evlilik öncesi alınan bireysel krediler
• İş kurmak amacıyla alınan ve diğer eşin onaylamadığı krediler

Ancak, bir İstanbul boşanma avukatı olarak sık karşılaştığımız durum, bu ayrımın her zaman net olmadığı gerçeğidir.

Boşanmada Ortak Kredi Borçları Ne Olur?

Evlilik süresince birlikte alınan krediler, boşanma sürecinde en çok sorun yaratan konulardan biridir. Bu konuda dikkat edilmesi gereken hususlar:

3. Birlikte İmzalanan Krediler

Her iki eşin de imzasının bulunduğu kredi sözleşmelerinde, her iki eş de müteselsil borçlu konumundadır. Bu durumda banka, borcun tamamını dilediği eşten talep edebilir. Boşanma kararı, bankaya karşı olan bu sorumluluğu ortadan kaldırmaz.

Yargıtay 2. Hukuk Dairesi’nin emsal kararlarında da (örneğin 2018/5437 E., 2019/3215 K.) belirtildiği üzere, birlikte imzalanan kredi sözleşmelerinde boşanma sonrası iç ilişkide borç paylaşılsa bile, alacaklıya karşı müteselsil sorumluluk devam eder.

4. Bir Eş Adına Ancak Aile İçin Kullanılan Krediler

Kredi resmi olarak bir eş adına alınmış olsa bile, eğer bu kredi ailevi ihtiyaçlar için kullanıldıysa (örneğin aile konutu alımı), diğer eşin de bu borçtan sorumlu tutulması mümkündür. Ancak bunun ispatı gereklidir.

Boşanma Sonrası Borç Paylaşımı İçin Neler Yapılabilir?

5. Anlaşmalı Boşanmada Borç Paylaşımı

Anlaşmalı boşanma sürecinde, eşler ortak borçların nasıl paylaşılacağını protokolde belirleyebilirler. Bu durumda:

• Hangi borcun kim tarafından ödeneceği açıkça yazılmalıdır
• Ödeme planları detaylandırılmalıdır
• Temerrüt halinde yaptırımlar belirlenmelidir

Deneyimli bir boşanma avukatı eşliğinde hazırlanacak detaylı bir protokol, ileride yaşanabilecek anlaşmazlıkları önleyecektir.

6. Çekişmeli Boşanmada Borç Paylaşımı

Eşlerin anlaşamadığı durumlarda mahkeme, ortak borçların paylaşımına karar verebilir. Bu kararda genellikle şu faktörler dikkate alınır:

• Eşlerin ekonomik durumları
• Borcun oluşma nedeni ve kullanım amacı
• Kusur oranları
• Borçtan faydalanma düzeyleri

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarına göre, evlilik birliği için alınan borçların eşler arasında eşit paylaştırılması eğilimi vardır ancak her vaka kendi özelinde değerlendirilir.

Boşanma Sürecinde Alacaklılara Karşı Korunma Yolları

7. Önlem Alınacak Önemli Adımlar

Boşanma sürecinde ve sonrasında ortak borçlarla ilgili yaşanabilecek sorunları minimuma indirmek için:

• Tüm borçların dökümünü çıkarın
• Kredi bakiyelerini, kefalet ve teminat durumlarını netleştirin
• Kredi kartı ek kartları iptal ettirin
• Ortak hesapları kapatın
• Mümkünse, borç transferi yapın

Özellikle İstanbul gibi ekonomik açıdan karmaşık ilişkilerin olduğu bir şehirde, bir İstanbul boşanma avukatı ile çalışmak, bu süreçte kritik önem taşır.

Boşanma Sürecinde Ortak Borçlar ile İlgili Olarak Bize Ulaşın

Boşanma sürecinde ortak borçların paylaşımı, teknik bilgi ve hukuki tecrübe gerektiren karmaşık bir konudur. Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu hükümleri çerçevesinde, her vakanın kendine özgü koşulları dikkate alınarak değerlendirilmelidir.

Akkaş Hukuk ve Avukatlık Bürosu olarak, 1992’den bu yana edindiğimiz tecrübe ile boşanma sürecindeki müvekkillerimize, borç paylaşımı konusunda stratejik ve pratik çözümler sunuyoruz. Boşanma sürecinde finansal haklarınızı korumak ve geleceğinizi güvence altına almak için uzman kadromuzla yanınızdayız.

Boşanma sürecinde eşlerin ortak borçları konusunda daha detaylı bilgi ve kişisel durumunuza özel değerlendirme için bizimle iletişime geçebilirsiniz.